Plomari & Lesvos
Plomari adanın güney sahilinde yer alan en büyük kasabadır. Ege Denizi’nin
kuzeydoğusunda bulunan Plomari, Midilli’den sonra (Midilli başkent olarak) adanın ikinci en büyük şehir sayılır. Eskiden ayrıca belediyesi bulunan Plomari
günümüzde Midilli Belediyesi’ne bağlıdır.
Plomari’nin yüz ölçümü 122.452 km² ve 2001 yılına göre nüfusu 6.698’dir.
Plomari’daki köyler ve nüfüsları şöyledir; Merkez olarak Plomari’nin nüfusu
3.337, Playia’nın nüfusu 640, Paleohori’nin nüfusu 501, Megalohori’nin
nüfusu 447 ve Akrasi’nin nüfusu ise 410’dur.
Plomari, Olimpos Dağı’nın güney bölgesinde bulunmaktadır. Geleneksel bir
kasaba olmasına rağmen eskiden beri sanayi ve ticaret merkezidir.
Plomari’daki uzo firmaları Dünya’da meşhurdur, bunlar Varvayannis (en meşhur), Yanaçi, Arvaniti ve Piçiladi uzolarıdır. Plomari’de geleneksel kahvehanelerde
oturabilirsiniz. Her sene Temmuz’un ikinci yarısında yöresel panayır düzenlenir.
Bu panayır uzo festivali ile başlayıp Temmuz’un sonunda Aziz Haralampos etkinlikleri ile biter. Bu etkinliklerin en çekicisi at yarışlarıdır.
Ayios İsidoros sayfiyesi Plomari’nin doğu tarafında (Plomari’den 2 km
mesafede) ve otantik Amudeli ise batısında yer alır. Temiz Sahiller Programı için internet üzerinden gerçekleştirilen bir ankette Ayios İsidoros Yunanistan’ın
yedinci en iyi plajı olarak seçilmiştir. Ayrıca Plomari’ye 6
kilometre mesafede yer alan Melinda’ya gidebilirsiniz. Melinda 700 metre uzunluğunda çakıl tabanlı bir sahildir. Bu plaj zeytin ağaçları ile dolu bir
vadinin girişinde bulunmaktadır. Melinda sahili muhteşem manzarasıyla çekici bir plajdır. Batısından Vatera sahili ve Ayios Fokas burnu görünür. Midilli’den Plomari’ye giderken bir başka büyük plaj daha bulunmaktadır; Tarti sahili. Tarti ile Plomari arası 22 km kadar bir mesafedir. Tarti 400 metrelik
geniş bir koydur. Kayalık burunlarla çevreli olan
koyun rengi ve berraklığı benzersizdir.
Lesvos
Lesvos Adası
Lesvos Adası Ege Denizi’nin doğusunda Küçük Asya’ya yakın bir adadır. Girit ve Eğriboz’dan sonra nüfusuna, yüzölçümüne ve sahil uzunluğuna göre Yunanistan’ın en büyük üçüncü adasıdır. Dağlık/yarı-dağlık zengin vejetasyonlu bir adadır. Kıyılar boyunca ovalar genişlemektedir. Güney tarafının zengin ada sahilleri iki körfez (Yera ve Kalloni körfezleri) ile şekillenmiştir. Bu morfolojik özellikler ve ada coğrafyası, balıkçılık sektörünün ve adanın gelişmesin de yardımcı olmuştur ve hala olmaktadır.
Kuzey ya da doğu tarafında da benzer coğrafya
vardır ama sahillerinin şekli o kadar etkili değildir. Bu tarafa adanın başkenti (Midilli) ve limanı inşa edilmiştir.
Midilli yani Küçük Asya’nın karşındaki şehir, yedi tepenin üzerine inşa edilmiştir. Midilli sizi kendisiyle yakından tanışmaya davet ediyor. Muhteşem tarihi bir yer olduğu için mimari özelliklerine hayran kalabilirsiniz. Midilli ünlü şairler Alkeos ve Sapfo’nun memleketidir. Ayrıca Pitakos’un (Yedi Bilgeler’den bir tanesi), Terpandros’un (müzisyen) ve Teofrastos’un (çevrebilim ifadesi hakında ilk konuşan kişi) memleketidir. Lesvos Adası, Stratis Mirivilis’in (1930 kuşağı yazarı),Teofilos’un (halk ressamı), 1979 Nobel Barış ödülünü alan Odisseas Elitis’in, İlias Venezis’in ve Yorgo Iakovidis’in doğduğu yerdir. İşte bu ada eşine az rastlanır binalar, manastırlar, kiliseler, kaleler, yemyeşil köyler, zeytinlikler ve kristal gibi sular ile sizi etkileyecek.
Eşsiz Midilli konaklarının hepsi birbirinden farklıdır. Her birinin değişik bir tarzı vardır: Bavyeralı, Provence ve neoklasik stili. Midilli’de 20. yüzyılın sonunda ortaya çıkmış toprak sahiplerinin egemen sınıfı evlerin mimarisini etkilemiş çünkü onlar doğudaki zengin cemaatler ile ilişkiye geçmiştir. O dönemde Midilli ticaret ve bankacılık merkezi olduğu için denizcilik, sanayi ve zeytin ticareti gelişmişti.
Midilli (Lesvos) Adası, Kuzey Ege Adaları’na aittir ve adanın 13 belediyesi birleştirilip Midilli Belediyesi’ne bağlanmıştır. Adanın en çekici ve meşhur yerleri şunlardır: Gera ve Kalloni Körfezleri, Molivos, Petra, Plomari, otantik Ayassos, Sigri (fosil ormanı ile), Eresos ve Sikamnia. Adanın en temel tarımsal ürünü zeytinyağıdır. Aynı zamanda Kuzey Ege Adaları bölgesinde (Yunanistan’a göre) çok çeşitli tarım teknikleri uygulanır. Özelilkle armut ağaçları, sebzeler ve şarap bağları bulunmaktadır.
Balıkçılık adanın bir diğer geçim kaynağıdır. Lesvos Adası Yunanistan’ın en önemli balıkçılık merkezlerinden biridir. Özelikle kıyılardaki balıkçılık, turizm ve imalat sektörleri çok gelişmiştir. Şifalı su kaynakları adanın turistik çekiciliklerindendir. Bazıları çok tanımıştır.
Ayrıca Sigri’deki Fosil Ormanı dünyadaki nadir doğal anıtlardan biri olarak önemli bir değer taşır. Lesvos Adası’nın kuzeybatı kısmında Sigri, Adissa ve Eresos’un arasında bulunmaktadır. Geniş bir alana yayılmış fosil ormanı yerli ve alt tropikal kökenlidir. Bugünlerde yerli bölge tabaklarının arasında volkanik ayakta duran fosil ağaç gövdeleri kurtarılmaktadır. Ağaçların bütün özelikleri hala korunmaktadır (kabuğun dışındaki morfolojik özelikleri, kökenleri mi? kökleri mi? ve dalları). Günümüzde bu tip eski ağaçlar sadece güneydoğu Asya’daki bölgelerin karasal sıcak kuşaklarında ve kuzey Amerika’da bulunmaktadır.
*More About Plomari
Plomari
1842 yılında kurulmuş Plomari genç bir kasabadır. O dönemde korsan baskınları durduktan sonra insanlar Megalohori’den (11 km Kuzey’de ) denize doğru indiler. Bir zaman sonra Megalohori düşüp Plomari vilayetin başkenti olmuştur. Plomari önemli bir ticari ve turistik liman şehirdir. Ayrıca kültürel bir merkez olduğu için görülmeye değer yerleri ve muhteşem plajları da vardır. Sedunta seli Plomari’nin içinden geçtiği için Plomari’nin eski adı nehir anlamına gelen Potamos idi. Bugünkü Plomari ismi flomos adında bir bitkiden gelmektedir.
Ziyaretçiler ilk andan itibaren tepeden denize doğru dereceli bir şekilde inen evlerin kiremit çatılarına hayran olurlar. Ayrıca Plomari’nin etrafındaki yemyeşil ağaçlara, masmavi koylarına, düzenli yol ağı planına, geleneksel gri taşlı sokaklarına, sahilhaneli yüksek evlerine, evlerin ön cephelerinin aşı rengine, eski kahvehanelerine, Aziz Nikolaos Kilisesi’nin zengin mahallesine, bakımlı meydanlarına, hala çalışmakta olan eski zeytinyağı imalathanelerine herkes hayran kalabilir.
Plomari dingin ve huzurlu bir tatil ile canlı eğlence hayatını aynı anda sunmaktadır. Misafirperverlik Yunan Adası’nın bu köşesinde günlük hayatın ve insanların ortak özelliğidir. Burada kaliteli hizmet veren tam teşekküllü oteler, sahile yakın tavernalar, geleneksel ve yerel pastaneler, modern veya folklorik canlı müzik yapan eğlence yerleri bulunmaktadır.
Plomari’de geleneksel uzo üretim imalathaneleri bulunmaktadır. Plomari uzosu meşhur ve kaliteli olduğu için mutlaka tadına bakmalısınız.
Plomarililer hem denizci hem de edebiyatçı olarak seçkinleştiler. Kültür ile ilgili ‘’Lesvos’lu Benjamin’’kulübünün katkıları çok değerlidir.
Plomari’den geçerken
Plomari’nin doğal güzellikleri ve tertemiz sahilleri sadece Plakakia, Amudeli ve Ayia Varvara değil, çakıllı ve eşsiz Ayios İsidoros sahili de Lesvos Adası’nın en büyük ve tertemiz plajlarından biridir. Ayios İsidoros’ta denize girmek isteyenler için gerekli tesis ve hizmet bulunmaktadır. Plomari’nin batısında yer alan Melinda’ya yeni asfaltlanan yoldan ulaşılabilir. Melinda güzel kıyıların ve geleneksel kahvehanelerin olduğu muhteşem deniz manzarasına sahip bir yerdir. Melinda’nın eşsizliği denizin tam ortasında bulunan görkemli bir kayadan gelmektedir. Cesareti olanlar için kayanın yeri ve büyüklüğü serbest dalışı yapmak için uygundur.
Melinda’nın biraz batı tarafındaki bir geçidi takip ederek Panayia Krifi (Gizli Meryem Ana)’ye ulaşılır. Bu geçit sadece yerlilerin tarafından iyi bilinmektedir. Dik kayaların Ege Denizi’nin turkuvaz sularına yansıması görkemli ve eşsiz bir manzara sunar. Bu yerin kaya çentiği içinde Meryem Ana’ ikonu dikkat çekmeden saklanmıştır. Bu yere ulaşmak için en kolay yol deniz yoludur. Bu yüzden teknesi olanlar için daha kolay olacaktır.
Plomari etrafındaki Megalohori, Palyohori, Neohori, Playia, Kurnela, Milies gibi dağlık köyler ilgi çekmektedir. Gelen ziyaretçilere huzur, sakinlik ve doğal güzellik sunmaktadır. Plomari’den dağ bisikleti ile Sedunta nehir yatağına doğru yukarı çıkarken koyak içine inşa edilmiş eski zeytin değirmenini ziyaret edebilirsiniz. Orada bulunan zeytinlik manzarasının keyfini çıkabilirsiniz. Ayrıca uygulanan setia (teraslama) tekniğini inceleyebilirsiniz. Teraslama tekniği dağ yamaçlarında bulunan zeytin ağaçlarına destek vermek ve toprağı erozyondan korumak için yapılmıştır.
Çok sayıda zeytinyağı imalathaneleri, sabun fabrikaları, çekirdek içi fabrikaları vardı. Uzo imalathanelerinde meşhur yerli uzo üretiliyordu.
Yüzyıl başlarında Plomari sanayisinde 12 sabun fabrikası, 10 zeytinyağı imalathanesi, 1 hidrolik un fabrikası, 2 çekirdek içi fabrikası, 2 buharla çalışan talk zeytinyağı imalathanesi vardı.
Uzo üretiminde uzmanlaşan önemli içki imalathaneleri de vardı.
Doğu piyasalarının büyük talebinden dolayı sabunun toptan üretimine ihtiyaç duyulmuştur.
Sabun ihracatı 1889 yılında yaklaşık 65 – 70.000 kantara ulaşıyordu ama 1909 yılında ise 30 – 35.000 kantara kadar azalmıştı. 1912’den sonra sabun sanayisi görünür bir şekilde azalırken çok sayıda sabun fabrikası tütün işleme depoları olarak değiştirildiler- mesela İ.Pulias’ın sabun fabrikası.
Küçük Asya Felaketi’nden sonra Plomari’de toptan sabun üretimi sona erdi.
Plomarililer’in deniz yolları
Denizcilik, ticaret ve sanayinin güçlü bağantısı ile ilerledi. Denizcilik 19. yüzyıl ortalarından 20. yüzyıl ortalarına kadar zirveye ulaştı. Plomari’de ağaçtan gemi
yapımı da çok meşhurdur. Plomarili ustalar yelkenli gemi yapımında uzmanlaştı, yaklaşık 20-50 ton kapasiteye kadar. Deniz etrafında çok sayıda meslek vardı; denizciler, kaptanlar, ustalar, kalfalar, taşıyıcılar, tüccarlar ve doldurmacılar. Deniz ile ilgili şarkılar, oyunlar, gemilerin modelleri, tersanedeki aletler, kiliselerin adakları bu biricik dünya içindir. 19. yüzyıl ortalarından beri tüccarlar, sanayiciler, gemi yapımcıları tekne ve gemi yapımı için sözleşme imzalıyorlardı.
Plomarililer’in deniz yolları tüm Doğu Ege Denizi’ni destekleniyordu-Küçük Asya’nın kıyılarından Kara Deniz’e kadar. Kayıklar Selanik’ten Odesa ve Antalya’ya kadar geçiyorlardı. İşte bu coğrafik üçgende Plomari denize açılan yelkenli gemiler hava şartlarına ve tarihsel durumlara göğüs gerdiler çünkü onların amacı zeytinyağı ve sabun satmaktı.
Plomari’nin yelkenli donanmasında 100-120 çeşit kayık vardı; bombalı gemileri, çektirme tekneleri, tirhandiller, tek direkli yelkenli gemileri, geçit tekneleri, ‘’pena’’ tekneleri, yelkenli sandalları, trol kayıkları. Plomari donanmasının dinamizmi ticaret ve sanayi değişkenliklerini takip etti. Lesvos Adası’nın ekonomisi 1922 yılında kesin bir dönüm noktasına geldi. 20. yüzyılda ustalar gemi yapımında, çektirme/ geçit teknelerinde, tirhandillarda ve tekne kızaklarında uzmanlaştı.
Plomari’deki ağaç gemi yapımı ustalığının sırlarından biri, özel tekne yapımı yöntemidir. İlk adım teknelerin modellerini küçük ölçekte hazırlanması ikinci adım ise modellerin boyutlarının büyütülmesi için tersanenin salonuna taşınmasıydı. Yapımı mükemmelleştiren unsur modellerin kullanılmasıydı.
Plomari’daki bu tersaneler tekniği Ege Denizi bölgesinde çok meşhurdur.
